Vibhāvarī-Śeṣa
Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura
vibhāvarī-śeṣa, āloka-praveśa,
nidrā chāḓi’ uṭhô jīva
bôlô’ hari hari, mukunda murāri,
rāma-kṛṣṇa hayagrīva (1)
De nacht is ten einde, het wordt buiten alweer licht [de zon komt op]. O jīva, schud de slaap van u af en sta op! Zing de namen van Hari, Mukunda, Murāri, Rāma, Kṛṣṇa, en Hayagrīva!
nṛsiṁha vāmana, śrī madhusūdana,
vrajendra-nandana śyāma
pūtanā-ghātana, kaiṭabha-śātana,
jaya dāśarathi-rāma (2)
[Zing] Nṛsimha, Vāmana, Śrī Madhusūdana, Vrajendra-nandana, en Śyāma— de doder van Pūtanā en de vernietiger van Kaiṭabha. Alle eer aan de zoon van Koning Daśaratha, Heer Rāma!
yaśodā-dulāla, govinda-gopāla,
vṛndāvana-purandara
gopī-priya-jana, rādhikā-ramaṇa,
bhuvana-sundara-vara (3)
Hij is de lieve zoon van Yaśodā en de beschermer en instandhouder van de koeien, hun grasland, de gopa’s, en de gopī’s. Hij is de koning van Vṛndāvana, de lieveling van de gopī’s, en de genieter van het spel met Śrīmatī Rādhikā. Hij is de allermooiste van de wereld.
rāvaṇāntakara, mākhana-taskara,
gopī-jana-vastra-hārī
vrajera rākhāla, gopa-vṛnda-pāla,
citta-hārī vaṁśī-dhārī (4)
Hij is de doder van Rāvaṇa, de boterdief, de steler van de kleding van de jonge gopī’s, de koeherder van Vraja, de beschermer van de gopa’s, en de fluitspeler die iedereen betovert.
yogīndra-vandana, śrī nanda-nandana,
vraja-jana-bhaya-hārī
navīna nīrada, rūpa manohara,
mohana-vaṁśī-bihārī (5)
Hij is het doel van aanbidding van de grote yogī’s; de prachtige zoon van Nanda; de verlosser van de vrees van de inwoners van Vraja; en een verse regenwolk. Zijn gedaante is betoverend en met zijn fluitspel verovert Hij de harten van iedereen.
yaśodā-nandana, kaṁsa-nisūdana,
nikuñja-rāsa-vilāsī
kadamba-kānana, rāsa-parāyaṇa,
vṛndā-vipina-nivāsī (6)
Hij is de dierbare zoon van Yaśodā, de heroïsche doder van Kaṁsa, de verrichter van aangenaam spel in de speelbossen van Vraja, de genieter van de rāsa dans onder de vele kadamba bomen, en de bewoner van het Vṛndāvana bos.
ānanda-vardhana, prema-niketana,
phula-śara-ĵojaka kāma
gopāṅganā-gaṇa-citta-vinodana,
samasta-guṇa-gaṇa-dhāma (7)
Hij doet gelukzaligheid opkomen en is de woning van prema, en Hij is de allerhoogste liefdesgod die Zijn bloemenpijlen afschiet [op de gopī’s, en zo bovenzinnelijke verlangens in hun opwekt]. Hij geeft vreugde aan het hart van de gopī’s en Hij is het onderkomen van alle goede eigenschappen.
yāmuna-jīvana, keli-parāyaṇa,
mānasa-candra-cakora
nāma-sudhā-rasa, gāo kṛṣṇa-ĵaśa,
rākhô vacana mana mora (8)
Hij is de ziel en zaligheid van Yamunā. Hij gaat op in het liefdesspel, en Hij is de maan waarnaar de cakora-vogelachtige geest van de gopi’s smacht. O mijn beste geest, sla acht op deze woorden en zing de glories van Kṛṣṇa door Zijn zoete heilige namen te zingen.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Vandaag zongen we ‘vibhāvarī-śeṣa āloka-praveśa nidrā chāḓi’ uṭhô jīva. Wat is de betekenis?
Toegewijde: De nacht is ten einde, het wordt buiten alweer licht. De zon komt op en alle levende wezens dienen op te staan en de namen van de Heer te gaan reciteren.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Wat is betekenis? Probeer heel aandachtig te luisteren.
Śyāmarāṇī dāsī: Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura verklaart aan de jīva’s, “Nu is de nacht ten einde.” Nacht betekent niet alleen de nachtelijke uren. Hij verklaart, “Nu is het tijd om op te staan. Nu is het de tijd van niśānta-lila, de tijd om de duisternis van onwetendheid op te geven, de tijd om de bhajana van de heilige namen van de Heer te beginnen. Bolo Hari Hari, Mukunda Murāri. Het is niet zo dat Heer Śrī Kṛṣṇa Zich in Zijn Heilige Naam bevindt, of dat Hij de vorm van de heilige naam heeft aangenomen. De heilige naam is Śrī Kṛṣṇa Zelf, en de heilige namen voert wondermooi spel en vermaak uit zoal Pūtanā-ghaṭana (Kṛṣṇa, de doder van de Pūtanā heks), Yaśodā-nandana, enzovoorts. Śrīla Gurudeva heeft vaak gezegd dat we al deze namen dienen te bezingen, daarbij het spel en vermaak dat in verband staat met die respectieve namen dienen te herinneren, en zelf te huilen van gescheidenheid zoals Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: We zijn Śrī Kṛṣṇa Bhagavān vergeten sinds het begin van de schepping. Sinds onheuglijke tijden, vanaf het begin, zijn we vergeten dat we Kṛṣṇa-dāsa (dienaren van Śrī Kṛṣṇa) zijn. Dit wordt nacht genoemd. Door Kṛṣṇa’s grondeloze genade hebben wij de zeer sterke boot van de menselijke gedaante ontvangen, en Hij heeft ons sad-guru gegeven. Dit is Zijn grondeloze genade. Hij heeft de gunstige winden van sādhu-saṅga gegeven, en Hij heeft het menselijk lichaam en intelligentie gegeven. Hij heeft alles gegeven, en dit wordt ochtend genoemd. Vibhāvarī-śeṣa betekent, “Nu staat uw duisternis, uw nacht, op het punt te verdwijnen, en breekt de ochtend aan. Als u uw kansen goed benut, zal uw duisternis erg snel wegtrekken.”
Bolo hari hari, mukunda murāri, rāma kṛṣṇa hayagrīva. Waarom schreef Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura ‘Daśarathī Rāma’? Daśarathī Rāma is geen andere avatāra van Heer Kṛṣṇa. Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura legt uit dat Heer Rāma ook Heer Kṛṣṇa is. Wanneer Kṛṣṇa Zijn spel en vermaak van het vestigen van maryādā (regels en bepalingen, etiquette en aanbidding in eerbied en ontzag) uitvoert, wordt Hij Rāma genoemd. Het spel en vermaak van Rāma is ook één van het liefdevol spel en vermaak van Kṛṣṇa. Het spel en vermaak van Pūtanā-ghāṭana, Nṛsiṁha, Vāmana en alle andere verschijningsvormen zijn in werkelijkheid allemaal het liefdevol spel en vermaak van Svayaṁ Bhagavān Kṛṣṇa Zelf.
Rāvāṇāntakara. Śrī Kṛṣṇa is erg krachtig. Hij kan Rāvaṇa, Kaṁsa, Jarāsandha en vele anderen doden, maar tegelijkertijd is Hij mākhana-taskara (de boterdief). Hij is alwetend en ook mugdha. Mugdha betekent verbijsterd en niet-alwetend. Heer Kṛṣṇa is het allebei tegelijkertijd. Guru is ook zoals dit; in sommige gevallen kan hij ook zo handelen.
Rāvāṇāntakara-rāma, en gopī-jana-vastra-hari. Kṛṣṇa stal de kleding van de gopī’s. Hij is Maryādā Puruṣottama (vestigt het handelen overeenkomstig de religieuze geschriften), en soms is Hij gopī-jana-vastra-hari (Hij die de kleding van de jonge gopī’s steelt). Dit spel en vermaak gaat ogenschijnlijk tegen de principes van religie in, en dit is erg moeilijk om met elkaar in overeenstemming te brengen, maar toch doet Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura dat hier.
Vrajera-rākhāla. Dit houdt in dat Heer Kṛṣṇa de beschermer van Gokula of Vraja is. Gopa-vṛnda-pāla. Hij is de beschermer van alle ‘go’s’, zoals de gopa’s, gopī’s, en govatsa (kalveren) in Gokula. Citta-hārī-vamśī-dhārī. Door op Zijn fluit te spelen trekt Hij de harten van iedereen aan. Ananda-vardhana, premā-niketana, phula-śara-ĵojaka kāma. Wat betekent dit?
Rāma Śraddhā dāsa: Kṛṣṇa is de allerhoogste liefdesgod die pijlen van bloemen afschiet; bloemen van kāma. Deze pijlen zijn eigenlijk bedoeld om…
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Voor wie wordt dit woord gebruikt?
Rāma Śraddhā dāsa: Voor de gopī’s van Vṛndāvana.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Heeft het woord betrekking op Śrī Kṛṣṇa of op Zijn pijlen? Begrijpt u de vraag? Wat bedoelt u met ‘pijlen van bloemen’?
Toegewijde: Het verwijst naar Kṛṣṇa Zelf, niet naar uiterlijke pijlen. De pijlen zijn Kṛṣṇa’s wenkbrauwen, Zijn ogen, Zijn glimlach en Zijn wangen. Door Zijn zintuigen en zintuiglijke handelingen betovert Hij alle gopī’s.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Kṛṣṇa Zelf is de pijlen van bloemen. Hij betoverde de gopī’s door Zijn blikken, Zijn glimlachen, vooral Zijn fluitspel, Zijn lopen, Zijn bewegingen, Zijn spreken en al het andere aan Hem. Bijvoorbeeld, Hij riep alle gopī’s in het holst van de nacht tot Zich door Zijn fluitspel, en plaagde ze toen door te zeggen, “Oh, het is ’s nachts erg donker, jullie kunnen maar beter naar huis gaan.” Daarom wordt Kṛṣṇa ook phula-śara-ĵojaka kāma genoemd. Puṣpa-bāṇāya dhīmahi. Dit betekent, “Ik mediteer op puṣpa-bāṇa, de (belichaming van de) pijlen van bloemen, Zijn gedaante, zintuigen en alle het andere met betrekking tot Hem.”
Gopāṅganā-gaṇa-citta-vinodana, samasta-guṇa-gaṇa-dhāma. Yamunā-jīvana. Śrī Kṛṣṇa Zelf is Yamunā-jīvana. Alle gopī’s voelen zich aangetrokken door Zijn liefdevol spel en vermaak aan de oever van Kālindī, Yamunā. Als Hij daar niet was, zouden de gopī’s daar niet zijn gekomen. Hij is Yamunā-jīvana, het leven van het liefdevol spel en vermaak dat plaatsvindt aan de oever van de Yamunā.
Mānasa-candra-cakora. Wat betekent dat?
Śyāmarāṇī dāsī: De cakora vogel drinkt alleen het maanlicht. Kṛṣṇa is het maanlicht voor alle gopī’s die nergens anders kijken voor hun levensonderhoud. Ze kijken alleen naar Kṛṣṇa, en zij raken aangetrokken.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: Nee. U heeft de tegenovergestelde betekenis gegeven (of de algemene, externe betekenis). Kṛṣṇa Zelf is de cakora van rādhā-mānasa. Hij proeft altijd de schoonheid en zoetheid van Śrīmatī Rādhikā.
Śrīpāda Mādhava Mahārāja: Zonder de maan kan de cakora vogel niet blijven leven. Evenzo kan Kṛṣṇa niet blijven leven zonder Śrīmatī Rādhikā.
Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja: U dient de betekenis van al deze woorden te kennen. Het zijn allemaal namen van Kṛṣṇa Bhagavān, van ‘boven tot onder’. Yogendra-vandana, Nanda-nandana, en Vraja-jana-bhaya-hari zijn allemaal namen van Kṛṣṇa, en Zij voeren zoveel liefdevol spel en vermaak uit.
Dit lied, Vibhāvarī-Śeṣa, en ook Yaśomatī-nandana, dat ook door Śrīla Bhaktivinoda Ṭhākura is geschreven, zijn de allerhoogste verheerlijkingen van Kṛṣṇa. Het zijn zeer verheven liederen. Nāma-śuddha-rasa. Nāma-cintāmaṇi kṛṣṇa caitanya rasa-vigraha. Nama is rasa-svarūpa (de belichaming van volmaakte liefdevolle relaties), Kṛṣṇa is rasa-svarūpa en Zijn spel en vermaak is dat ook. Er is helemaal geen verschil. Dit spel en vermaak van Heer Kṛṣṇa is rasa-mayi, vol met rasa, net als Kṛṣṇa Zelf; en Zijn namen zijn dat ook.
Gāo kṛṣṇa-yaśa, rākho vacana mana mora. “O mijn beste geest, u dient mijn aanwijzingen op te volgen. U dient rotsvast geloof in mijn woorden te hebben. Als u chant, zult u alle zoetheid van Kṛṣṇa realiseren, en zal uw leven succesvol zijn.”
Vertaling: door de leerlingen van Śrīla Prabhupāda en Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Mahārāja
Compositie: Dāmodara dāsa
Image/Art made possible by Pixabay.com & Krishnapath.org